Tilsynsrapport Horten kommune

1 Innleiing

Direktoratet for forvaltning og ikt (Difi) er tilsynsmyndigheit på området universell utforming av ikt.

Rettsleg grunnlag for tilsyn er diskriminerings- og tilgjengelegheitslova (dtl.) § 29 første ledd jf. dtl. § 14 og forskrifta om universell utforming av ikt-løysingar § 5.

Vi gjennomførte tilsyn med Horten kommune i tidsrommet 18.08.2017 – 27.10.2017. Tilsynet vart gjort som ettersyn, og retta seg mot nettstaden https://www.horten.kommune.no/.

Rapporten gjer greie for avviket og merknadane som vart avdekt innanfor tema for tilsynet, på dei sidene som inngjekk i testinga. Resultata med grunngjeving og heimelstilvising er gitt i kapittel 3.

Rapporten gir ikkje ei fullstendig tilstandsvurdering av Horten kommune sitt arbeid med universell utforming av ikt.

2 Om ettersynet

2.1 Tema

Tilsynet omfatta følgjande tema

• skjema
• navigasjon
• tastaturnavigasjon
• koding av innhald
• struktur og presentasjon
• tekstalternativ

Føremålet med ettersynet er å kontrollera om Horten kommune etterlever lov- og forskriftskrav om universell utforming av ikt, innanfor tema for tilsynet.

2.2 Om testinga

Vi har testa 9 av dei 35 suksesskriteria som utgjer minstekrava i forskrifta, og brukte 11 indikatorar.

Verifikasjonen er gjort ved testing av 10 enkeltsider på nettstaden.

Testinga er gjennomført med følgjande nettlesarar og verktøy:

• Internet Explorer 11.
• Chrome versjon 61.
• Colour Contrast Analyser, versjon 2.5.0.0.
• Kodevalidatoren til W3C.

Utover dette er nettstaden kontrollert med manuelle metodar. For informasjon om målemetodane vi har brukt, viser vi til indikatorsettet vårt.

2.3 Enkeltsider som vart testa

1. Startsida
2. Tjenester
3. Horten svømmehall
4. Barneskolene i Horten
5. Horten kulturskole
6. Skjemaer
7. Skjema for søknad om norskkurs
   (Skjemaet går over fleire sider/faner med lik URL)
   1. Personalia
   2. Val av kurs
   3. Kontroller skjema
8. Helse og oppvekst

3 Resultat

Resultata byggjer på informasjon frå testinga som er gjort under tilsynet. Resultata er dokumentert med skjermbilete og skriftleg grunngjeving.

• Avvik inneber at verksemda ikkje oppfyller krav som er gitt i eller i medhald av lov eller forskrift. Verksemda må rette avvika i etterkant, og skal levere ein plan for retting. Om nødvendig kan tilsynet følgje opp avvik med reaksjonar i form av pålegg om retting og tvangsmulkt.
• Merknad inneber at tilsynsorganet finn grunn til å peike på forbetringspotensiale, men at forholdet ikkje er i strid med krav gitt i eller i medhald av lov eller forskrift. Det er opp til verksemda å vurdera om og korleis dei skal følgje opp merknader. Tilsynet kan ikkje følgje opp merknader med reaksjonar.

3.1 Avvik 1: Navigasjon

Horten kommune sikrar ikkje alltid tilstrekkelege navigasjonsmoglegheiter på nettstaden.

Avvik frå følgjande krav: dtl. § 14 jf. forskrift om universell utforming av IKT-løysingar § 4 første ledd jf. suksesskriterium

• 1.4.4 Endring av tekststørrelse
• 2.1.1 Tastatur
• 2.4.1 Hoppe over blokker
• 2.4.7 Synlig fokus

3.1.1 Kommentar avvik 1

Feila som er avdekka, gjer at nettstaden er vanskeleg å bruke for personar treng å forstørra tekst eller som ønskjer, eller må navigere med tastatur.

Det rammar særleg synshemma og personar med varig eller mellombels nedsett handfunksjon.

• Det skal vere mogleg å forstørre tekst opp til 200 %-visning, slik at personar med moderat nedsett syn kan lese tekst utan bruk av hjelpemiddel.
• Innhald på nettsider skal du kunne bruke med berre tastatur. Dette gjer nettstaden tilgjengeleg for dei som ikkje kan bruke mus.
• Det skal vere mogleg å hoppe over innhald som blir gjentatt på fleire sider, som for eksempel menyar, navigasjonslenker, topptekst, slik at brukaren kjem raskare til hovudinnhaldet. Snarveglenka skal flytte tastaturfokus til det første aktive elementet i hovudinnhaldet
• Synleg fokusmarkering er nødvendig for at brukarar som navigerer med tastatur skal vite kvar dei er på nettsida til ei kvar tid.

3.2 Merknad 1: Kontrast

Horten kommune har eit forbetringspotensiale når det gjeld kontrast mellom tekst og bakgrunn på nettstaden.

Merknad til følgjande krav: dtl. § 14 jf. forskrift om universell utforming av IKT-løysingar § 4 første ledd jf. suksesskriterium

• 1.4.3 Kontrast (minimum)

3.2.1 Kommentar merknad 1

Feila som er avdekka, gjer at nettstaden er vanskelegare å bruke for alle. Det rammar særleg synshemma og brukarar med redusert fargesyn.

• Det skal vere tilstrekkeleg kontrast mellom bakgrunn og tekst på nettstaden. Minstekravet til kontrast mellom bakgrunnen og liten tekst er 4,5:1. Minstekravet for stor tekst er 3:1.

3.3 Merknad 2: Koding

Horten kommune har eit forbetringspotensiale når det gjeld koding av skjemaelement på nettstaden.

Merknad til følgjande krav: dtl. § 14 jf. forskrift om universell utforming av IKT-løysingar § 4 første ledd jf. suksesskriterium

• 4.1.2 Navn, rolle, verdi

3.3.1 Kommentar merknad 2

Feila som er avdekka gjer at skjema er vanskeleg å bruke for skjermlesarbrukarar.

• Innhald i koden skal ha ein identifikasjon. Identifikasjon på skjemaelement gjer at brukaren veit kva innhald dei skal skrive inn.

4 Regelverk

• Lov om forbud mot diskriminering på grunn av nedsatt funksjonsevne (diskriminerings- og tilgjengelighetsloven).
• Forskrift om universell utforming av informasjons- og kommunikasjonsteknologiske (ikt)-løysingar.
• Standarden for nettløsninger, Retningslinjer for tilgjengelig webinnhold (WCAG) 2.0.
• Lov om behandlingsmåten i forvaltningssaker (forvaltningsloven).
• Lov om rett til innsyn i dokument i offentleg verksemd (offentleglova).

5 Standarden for nettløysingar

Krava til nettløysingar går fram av forskrifta § 4 første ledd, som seier at nettløysingar skal oppfylle Retningslinjer for tilgjengeleg webinnhald (WCAG) 2.0 nivå A og AA, med tre unntak.

35 av 61 suksesskriterium er gjort til obligatoriske minimumskrav for nettløysingar som er omfatta av forskrifta. Det er gjort unntak for suksesskriteria 1.2.3, 1.2.4 og 1.2.5, som regulerer lyd og video.

WCAG 2.0 er bygd opp av 4 prinsipp, 12 retningslinjer og 61 testbare suksesskriterium:

• Prinsippa beskriv grunnlaget for tilgjengelegheit på overordna nivå. I følgje prinsippa skal nettløysingar vere mogleg å oppfatte, mogleg å betene, forståelege og robuste.
• Retningslinjene er overordna mål for tilgjengelegheit i nettløysingar. Retningslinjene er ikkje moglege å teste, men dei set suksesskriteria i ein samanheng.
• Suksesskriteria er konkrete, testbare krav til tilgjengelegheit. Suksesskriteria er teknologinøytrale og vi kan følgje dei uavhengig av programmeringsspråk og publiseringsløysing.

I tillegg viser WCAG 2.0 til teknikkar med døme på korleis vi kan oppfylla suksesskriteria.

Ved å følgje WCAG 2.0 blir nettløysingar tilgjengelege for fleire personar med nedsett funksjonsevne. WCAG tek omsyn til at brukarane av nettløysingar har ulike føresetnadar, og dekker følgjande:

• Syn
• Kognisjon
• Lese- og skrivevanskar
• Norsk som andrespråk
• Motorikk
• Høyrsel
• Epilepsi
• Belastningsskadar

Nettløysingar som følgjer krava vil vera meir brukarvennlege for alle.

6 Aktivitet under tilsynet

Tilsynet med Horten kommune omfatta følgjande aktivitetar:

1. Tilsynsvarselet vart sendt 18.08.2017.
2. Vi fekk dokumentasjon 11.09.2017 Det er gitt eit oversyn over dokumentasjonen i kapittel 7.
3. Formøte vart gjennomført 19.09.2017. Felles for kommunane Oslo, Bærum, Skedsmo, Sarpsborg, Moss og Horten.
4. Testing og vurdering av nettstaden opp mot krava vart gjort i veke 38 og 39.
5. Førebels tilsynsrapport vart sendt 27.10.2017.
6. Tilbakemelding frå kommunen motteke 20.11.2017.

7 Dokumentgrunnlag

Aktuell dokumentasjon blei etterspurt i tilsynsvarselet. Verksemda treng ikkje å utarbeida ny dokumentasjon for tilsynet. Horten kommune sendte følgjande dokumentasjon:

• Oversendingsbrev
• Organisering og ansvar – styrande dokument for nettstaden
• Informasjon om nettstaden
  • Kjente utfordingar
  • Plan for feilretting
  • Verktøy for kvalitetssjekk og forbetring
• Oversikt over dei 15 mest besøkte sidene i august 2017
• Avtale med ACOS 17.09.2014
• Avtale med Siteimprove
• Generell uttale frå ACOS om universell utforming av nettstader
• Generell uttale frå Sem og Stenersen Prokom om universell utforming av skjema
• Handbok for nettpublisering
• Sjekkliste for kvalitet på nett 06.11.2015
• Statussjekk universell utforming – ACOS – veke 36 i 2017
• Generell uttale frå IST om universell utforming av nettstader